ჰენრი ჯეიმზი – მარწუხებში, ასპერნის წერილები

ჰენრი ჯეიმზი (1843-1916) ამერიკულ-ინგლისური ლიტერატურის კლასიკოსია. თავის თხზულებებს (20 რომანი, 112 მოთხრობა და 12 პიესა) იგი წერდა 50 წლის განმავლობაში, XIX-XX საუკუნეების მიჯნაზე, ჯერ, როგორც რეალიზმის, შემდეგ კი, მოდერნიზმის მიმდევარი.

მისტიკურ-ფსიქოლოგიური მოთხრობა „მარწუხებში“ (1898) – მავანი ლონდონელი დენდი ხდება დაობლებული ძმისშვილების მეურვე, რომლებსაც ის მსახურებთან ერთად თავის ქალაქგარეთ მდებარე სასახლეში დააბინავებს, ახალგაზრდა გუვერნანტს კი (სწორედ ის მოგვითხრობს სასახლეში რეალურად მომხდარ ამბებს) პირობას ჩამოართმევს, არასოდეს, არანაირ ვითარებაში არ შეაწუხოს პატრონი და გადაწყვეტილებები თავად მიიღოს. თანდათანობით გოგონას ეცხადება უცხო ქალისა და მამაკაცის ფიგურები – გარდაცვლილი მსახურების აჩრდილები, რომლებიც ბავშვებს სდევნიან…

რომანი „ასპერნის წერილები“ (1888) – დიდი პოეტის, ჯეფრი ასპერნის შემოქმედების მკვლევარი ვენეციაში ჩადის და ცდილობს, გაიცნოს მწერლის ყოფილი სატრფო, ჯულიანა ბორდერო და მისი გაუთხოვარი დისშვილი ტინა. ქალები განმარტოებით ცხოვრობენ დიდ სახლში. ჯულიანა გულმოდგინედ ინახავს ასპერნის წერილებს, რომელთა ხელში ჩაგდებასაც ცდილობს რომანის მთავარი გმირი. მისთვის ვენეციაში გატარებული დრო დაუვიწყარ მოგონებად იქცევა…